Nấm đậu phộng.
Những chiếc dù trắng muốt bé xíu ấy đội dây đậu chui lên cho ra một loại nấm thoảng mùi rơm rạ, ngọt hương đậu phộng, người hái xuýt xoa ồ à “bắt” được cả ổ nấm to tròn. Nấm đậu hái vào buổi sáng sớm, khi đêm trước, không khí đủ ẩm để nấm mập khoẻ mà đội đất chui lên. Nếu hái buổi chiều thì nấm chưa đủ mập, phải dùng cây khều đám dây đậu mới thấy được từng tai nấm. Còn hái buổi trưa thì nấm đã nở thành "cây dù", chất dinh dưỡng kém đi và sẽ bị nát.
Ngày bé, tôi cũng hay đi nhổ nấm đậu phộng với mẹ. Ngoài nấm đậu còn có giá đậu nữa. Những hạt đậu phộng của mùa trước còn sót lại trong thân cây đậu, sau khi bị ủ vào gốc cây hay chất thành đống, gặp mưa sẽ nảy mầm mà thành cây đậu khác.
Nếu nấm đậu mềm ngọt thì giá đậu lại sần sật, nhưng ngọt ngon không kém. Nấm cạo sạch chân rửa qua nước cơm vo cho sạch đất cát (rửa bằng nước muối nấm sẽ bị xẹp và mất ngọt). Còn giá đậu thì không cần cạo chân hay cắt rễ, chỉ cần rửa sạch là xong.
Rồi bắc chút dầu lên, phi hành tỏi cho thơm, xong trút cả rổ nấm - giá lộn xộn ấy vào xào. Thêm chút nước tương, bột nêm là có ngay một món ăn dân dã mằn mặn ngòn ngọt trong ngày mưa đang lạnh mà bất cứ người lớn hay trẻ em đều muốn bới thêm chén cơm nữa.
Thế nhưng cha tôi lại ưa cháo nấm đậu hơn. Gạo nấu với chút đậu xanh còn vỏ. Rồi nấm đậu phộng này sau khi mẹ nhổ về thì cha sẽ tỉ mẩn dùng cán muỗng cà phê cạo sạch chân (dùng dao bén quá sẽ đứt mất nấm).
Nhè nhẹ như nâng niu đoá hoa mới nở, để rồi cả rổ nấm đó sẽ còn lại hơn nửa rổ nấm sạch sẽ. Để mươi phút cho khô nước rồi phi hành tỏi xào sơ số nấm đậu trắng sạch kia trong vài phút. Trút số nấm vừa xào đó vào nồi cháo, nêm lại cho vừa ăn với chút hành tiêu nữa thì người đang bệnh cảm cũng nghe mùi thơm mà ngồi dậy húp một chén giải nhiệt.
Nấm đậu phộng không trồng được như nấm rơm, nấm bào ngư, nấm mối. Nấm đậu phộng mọc tự nhiên và chỉ có lúc mưa già. Vậy nên nó là của hiếm, để sáng nay đi chợ nghe rao “Ba chục ngàn nửa ký nấm đậu đê…ê…” tôi đã mua về cả ký để nấu cho cha nồi cháo nấm đậu mà nhiều năm qua chỉ còn trong ký ức.
