Đẩy mạnh tuyên truyền về phòng, chống tác hại thuốc lá giúp cộng đồng hiểu và tránh xa thuốc lá.
Thế nào là nghiện thuốc lá? Theo các chuyên gia, đó là những người không thể “quên” hút thuốc lá, thậm chí còn bị bắt buộc phải hút thuốc nếu không sẽ bị cảm giác “đói” thuốc và ngay cả khi đã mắc các bệnh do thuốc lá gây ra như: suy hô hấp, bệnh phổi mạn tính, lao… vẫn không bỏ được thuốc lá.
Nguyên nhân gây nghiện thuốc lá là do chất nicotine gây ra. Tuy nhiên không hẳn người nào hút thuốc lá cũng sẽ nghiện, bởi các tế bào thần kinh và thụ thể nicotine không đồng nhất giữa các cá thể và vì thế sẽ phản ứng khác nhau khi tiếp xúc với nicotine. Một số người, thụ thể trơ với nicotine nên nicotine không gây ra hiệu ứng tâm thần kinh, do đó họ sẽ không nghiện.
Một số khác ngay lần đầu tiên tiếp xúc với nicotine, thụ thể nicotine phản ứng mạnh, gây ra nhiều hiệu ứng tâm thần kinh và khởi phát nghiện thuốc lá. Mặc dù vậy, chúng ta không thể tiên đoán được ai là người không đáp ứng với nicotine, cho nên tốt hơn hết là không nên thử hút thuốc lá.
Vậy đối với người nghiện thuốc lá, làm thế nào để cai được? Theo Thạc sĩ, bác sĩ Trương Thị Kim, Trưởng Khoa Phòng, chống bệnh không lây nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Cao Bằng: Cai thuốc rất dễ nhưng cũng rất khó, vì điều quan trọng nhất là quyết tâm của người cai. Để cai thuốc thành công thì cần 3 yếu tố: Hiểu biết, quyết tâm, hỗ trợ.
Người hút phải hiểu biết về tác hại của thuốc lá, hiểu về các yếu tố bất lợi khi cai, cần sự hỗ trợ từ người nhà, người thân, bạn bè, đồng nghiệp và hỗ trợ của nhân viên y tế, cộng với quyết tâm cai của mình thì sẽ thành công. Tuy nhiên, cai thuốc khó ở chỗ là quyết tâm hay không, vì người hút thường dễ bị dao động, có thể hôm nay quyết tâm rất lớn nhưng ngày mai họ gặp sự mời chào của bạn bè hoặc xuất hiện hội chứng cai thuốc thì quyết tâm của họ lại giảm đi.
Không có phương pháp nào được gọi là “tuyệt vời” để cai thuốc lá; không có loại thuốc nào có thể biến một người hôm qua còn hút cả bao thuốc lá đến hôm nay không còn hút điếu nào. Thành công của cai thuốc lá không phải nhờ vào phép lạ mà dựa vào nỗ lực của bản thân người hút. Như vậy điều kiện tiên quyết để cai thuốc lá thành công đó là quyết tâm cai thuốc của bản thân người hút thuốc lá.
Có quyết tâm rồi, người cai thuốc lá cần lên kế hoạch: Ý định cai thuốc, tìm lý do để cai thuốc; củng cố quyết tâm cai thuốc, như: thông báo với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp rằng bạn đang tiến hành bỏ thuốc; chọn ngày thích hợp để bỏ thuốc, tốt hơn hết nên chọn vào ngày không có quá nhiều vấn đề phức tạp phải giải quyết để chỉ tập trung vào việc bỏ thuốc; lên kế hoạch hoạt động để giảm bớt căng thẳng và thèm thuốc; tìm xem ai mà bạn có thể hỏi và chia sẻ khi bạn cần sự giúp đỡ.
Sau cai thuốc, người cai dễ xảy ra tình trạng tinh thần và thể chất khó chịu (hội chứng cai thuốc). Hội chứng này thường xuất hiện 24 tiếng sau cai và tăng lên đỉnh điểm sau 5 - 7 ngày rồi giảm dần và biến mất sau cai 4 - 6 tuần. Khi người cai thuốc gặp hội chứng này, rất cần thuốc hỗ trợ để giảm bớt tình trạng khó chịu, giúp người cai dễ dàng vượt qua.
Khi cai thuốc lá được vài tháng, có người biểu hiện tăng cân bởi chuyển hóa cơ bản giảm khi ngừng hút thuốc, thèm ăn hoặc ăn nhiều hơn. Vì vậy, hãy tập thể dục để vừa nâng cao sức khỏe vừa kiểm soát cân nặng, tuyệt đối không dùng biện pháp hút lại thuốc để giảm cân.
Hút thuốc ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe. Vì vậy, những ai đang hút thuốc hãy bỏ thuốc càng sớm càng tốt, bởi cai thuốc dù ở độ tuổi nào cũng giúp kéo dài tuổi thọ, cải thiện tình trạng sụt giảm chức năng hô hấp, giảm nguy cơ mắc ung thư. Với người chưa hút thuốc, đặc biệt là các bạn trẻ, thì không nên hút thuốc dưới bất cứ hình thức nào. Hãy nói “không” với thuốc lá. Với những người đã từng hút thuốc, tuyệt đối không hút lại dù chỉ một điếu hay một hơi.
