Người bệnh có triệu chứng: phát sốt rồi sinh ho, đờm nhiều và dính đặc, sắc vàng như mủ, hơi thở gấp, trong hung cách bức bách khó chịu; mạch phù, hoạt, rêu lưỡi vàng và nhờn bẩn. Dùng bài Tả bạch tán: tang bạch bì 40g, địa cốt bì 40g, sinh cam thảo 20g. 3 vị sấy khô tán bột mịn. Mỗi lần dùng 20g bột cùng với 20g gạo tẻ, 30 lá trúc diệp, đun với 2 bát nước, cạn còn 1 bát, bỏ bã, uống nóng 1 lần. Nếu có sốt gia tri mẫu 12g, hoàng cầm 12g.
Đàm nhiệt khái thấu là chứng hay gặp trong một số bệnh hô hấp. Ảnh minh họa nguồn internet
Khi sốt đã giảm, đờm loãng dễ ra, trong hung cách bớt bức bách khó chịu, khát nước, rêu lưỡi vàng nhờn, nên chuyển dùng bài Thanh phế thang: mạch môn đông 12g, tri mẫu 12g, cam thảo 4g, hoàng cầm 8g, thiên môn đông 12g, bối mẫu 12g, quất hồng bì 4g, tang bạch bì 12g. Tất cả cho vào nồi, đổ 3 bát nước, đun cạn còn 1 bát, bỏ bã, uống 1 lần.
Nếu người vẫn sốt, đau đầu, ho khan không đờm, khí nghịch mà suyễn, ngực đầy tâm phiền, họng khô mũi ráo, lưỡi khô không rêu, mạch hư đại mà sác, hay gặp ở bệnh viêm phế quản, giai đoạn phục hồi sau viêm phổi, họng tê mất tiếng, dùng bài Thanh táo cứu phế thang: thạch cao 20g, tang diệp 12g, hạnh nhân 12g, a giao 12g, tỳ bà diệp 12g, cam thảo 4g, nhân sâm 12g, hồ ma nhân 12g, mạch môn đông 20g. Tất cả cho vào nồi, đổ 5 bát nước, đun cạn còn 2 bát, bỏ bã, chia uống 2 lần trong ngày.
Nếu đờm nhiều, thêm bối mẫu 12g, qua lâu 12g, huyết khô gia sinh địa 24g, nhiệt nhiều, thêm thủy ngưu giác 12g, linh dương giác 4g hoặc thêm ngưu hoàng 4g.
Tang bạch bì (vỏ rễ cây dâu) là vị thuốc trong bài Tả bạch tán trị đàm nhiệt khái thấu. Ảnh minh họa nguồn internet
Nếu để lâu không chữa, đại tiểu tiện sẽ bí và sáp, suyễn thấu mãi không dứt, đờm đặc dính, sắc vàng, đó là nhiệt nhiều ở trong hung cách, uống bài Nhân sâm tả phế thang: sơn chi 12g, liên kiều 12g, đại hoàng 12g, chỉ xác 4g, nhân sâm 8g, cát cánh 3g, bạc hà (cho sau) 4g, hoàng cầm 12g, cam thảo 4g, hạnh nhân 12g, tang bạch bì 12g. Tất cả cho vào nồi, đổ 3 bát nước, đun còn 2 bát, bỏ bạc hà vào, đun tiếp còn 1 bát, bỏ bã, uống làm 1 lần.
Nếu tới thời kỳ nhiệt thịnh làm hại tới phế lạc, mỗi khi ho bật ra máu tươi..., dùng bài Ngọc nữ tiễn hoặc Thái bình thang:
Thái bình thang: thạch cao sống 40g, bạch mao căn 40g, sinh địa 40g, ngẫu tiết thán 40g, đại hoàng thán 12g. Tất cả cho vào nồi, đun với 1 bát đồng tiện và 3 bát nước, cạn còn 2 bát, bỏ bã. Chia uống 2 lần.
Ngọc nữ tiễn: sinh thạch cao 24g, tri mẫu 12g, mạch môn đông 16g, sinh địa 32g, ngưu tất 12g. Tất cả cho vào nồi, đổ 5 bát nước đun còn 2 bát, bỏ bã, uống làm 2 lần.
