Ông Nguyễn Khắc Lịch, Phó Cục trưởng An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết: Tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác xuất hiện ngày càng nhiều, gây bức xúc, phiền toái cho người sử dụng, thậm chí có cả những cuộc gọi lừa đảo đánh cắp thông tin cá nhân người dùng để trục lợi. Nhiều đại biểu Quốc hội cũng đã từng đề nghị phải có chế tài mạnh để xử lý nạn tin nhắn rác. Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành những quy định để xử lý tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác, nhưng vẫn không xử lý được dứt điểm tình trạng nêu trên. Nghị định số 91/2020/NĐ-CP được xây dựng thay thế cho Nghị định số 90/2008/NĐ-CP và Nghị định 77/2012/NĐ-CP, với nhiều quy định mới để bảo vệ người dùng điện thoại, nêu rõ trách nhiệm của doanh nghiệp viễn thông, dịch vụ internet và nâng mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm.
Nghị định số 91/2020/NĐ-CP định nghĩa rõ thế nào là tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác. Theo đó, mọi tin nhắn, cuộc gọi, thư điện tử có nội dung quảng cáo được gửi tới người dùng mà không được sự đồng ý của người dùng đều được coi là "rác". Tiêu chí này là cơ sở để các nhà mạng xử lý vi phạm. Để bảo vệ người dùng một cách tốt nhất, sắp tới, cơ quan chức năng phải vận hành hệ thống tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác qua đầu số 5656. Khi doanh nghiệp muốn nhắn tin, gọi, gửi thư điện tử có nội dung quảng cáo thì phải gửi một bản sao tới đầu số 5656 để phục vụ cho công tác kiểm tra, giám sát.
Người sử dụng dịch vụ viễn thông, internet, thư điện tử có thể phản ánh, cung cấp các bằng chứng về tình trạng gửi tin nhắn rác, cuộc gọi rác, thư điện tử rác qua đầu số 5656. Cũng thông qua đầu số 5656, người dùng có thể đăng ký số điện thoại của mình vào danh sách không nhận thông tin quảng cáo. Các tổ chức, cá nhân có nhu cầu quảng cáo không được gửi tin nhắn, gọi đến các thuê bao trong danh sách không nhận quảng cáo.
Ông Trần Đăng Khoa, Trưởng phòng Quy hoạch và Phát triển, Cục An toàn thông tin, cho biết: Cục sẽ xây dựng danh sách đen địa chỉ IP phát tán thư điện tử rác. Các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông, internet có thể sử dụng danh sách này để ngăn chặn thư điện tử rác từ các máy chủ.
Nghị định cũng quy định nguyên tắc người quảng cáo gửi tin nhắn quảng cáo, thư điện tử quảng cáo, gọi điện thoại quảng cáo. Doanh nghiệp có nhu cầu chỉ được gửi duy nhất một tin nhắn quảng cáo đến các thuê bao di động. Nếu người sử dụng từ chối nhận quảng cáo hoặc không trả lời tin nhắn, người quảng cáo không được phép gửi bất kỳ tin nhắn đăng ký quảng cáo hoặc tin nhắn quảng cáo đến số điện thoại đó. Nếu người dùng chấp nhận những thông tin quảng cáo, doanh nghiệp cũng không được gửi quá ba tin nhắn tới một số điện thoại, ba thư điện tử tới một địa chỉ thư điện tử và chỉ được gọi một cuộc tới một số điện thoại trong vòng 24 giờ trừ trường hợp đã có thỏa thuận khác với người sử dụng. Thời gian thực hiện các nội dung tin nhắn quảng cáo từ 7 giờ đến 22 giờ mỗi ngày, gọi điện thoại quảng cáo từ 8 giờ đến 17 giờ mỗi ngày.
Trách nhiệm của doanh nghiệp viễn thông, dịch vụ internet cũng được yêu cầu cao hơn trong việc bảo vệ khách hàng của mình, bắt buộc các đơn vị này phải xây dựng, vận hành hệ thống kỹ thuật để chống, ngăn chặn tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác, phải áp dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và các giải pháp công nghệ tiên tiến hiện đại vào các hệ thống kỹ thuật. Đây là một yêu cầu mới so với cách quản lý trước đây. Nghị định cũng nâng các mức xử phạt, thí dụ hành vi gọi điện thoại, nhắn tin, gửi thư điện tử quảng cáo đến người dùng khi chưa được sự đồng ý, đã từ chối hoặc không trả lời tin nhắn đăng ký quảng cáo có thể bị xử phạt từ 5 đến 100 triệu đồng, đồng thời số điện thoại, tài khoản thư điện tử thực hiện hành vi vi phạm sẽ bị thu hồi. Doanh nghiệp viễn thông, dịch vụ internet không thực hiện các biện pháp ngăn chặn tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi quảng cáo đến danh sách không nhận quảng cáo có thể bị phạt từ 140 triệu đến 170 triệu đồng.
Tuy hành lang pháp lý để chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác đã được hoàn thiện, nhưng để các quy định mới được thực hiện nghiêm minh, cơ quan quản lý cần giám sát đối với doanh nghiệp quảng cáo để phát hiện các trường hợp “lách luật”, nhất là các doanh nghiệp lâu nay coi tin nhắn, gọi điện là kênh bán hàng của mình. Các nhà mạng cần đầu tư hệ thống và áp dụng các giải pháp để thi hành Nghị định hiệu quả, bảo vệ khách hàng một cách thực chất.
